X Polski Zjazd Filozoficzny, Poznań 2015

Lidia Godek

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Sprawozdanie z obrad X Polskiego Zjazdu Filozoficznego, Poznań 2015

W Poznaniu w dniach 15-19 września 2015 r. odbył się X Polski Zjazd Filozoficzny jedno z najważniejszych i najstarszych spotkań filozoficznych integrujących środowisko filozoficzne w Polsce. Poznań gościł filozofów na X jubileuszowym Zjeździe, dziewięćdziesiąt dwa lata po pierwszym Kongresie we Lwowie w maju 1923 r. Zjazd, który został zorganizowany przez Instytut Filozofii UAM we współpracy z Komitetem Nauk Filozoficznych PAN oraz Polskim Towarzystwem Filozoficznym, spotkał się z dużym zainteresowaniem przedstawicieli różnych środowisk filozoficznych. Warto zaznaczyć, że poznański Zjazd był największym spotkaniem w historii tej imprezy. Spotkanie zgromadziło około tysiąca uczestni­ków, wśród których znaleźli się przedstawiciele 132 ośrodków naukowych (20% z nich stanowili goście zagraniczni). Zjazd został objęty honorowym patronatem prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Andrzeja Dudy, natomiast do Komitetu Hono­rowego zostali zaproszeni minister nauki i szkolnictwa wyższego, przedstawiciele najważniejszych instytucji badawczych oraz reprezentanci lokalnej władzy.

Inauguracja Zjazdu odbyła się 15 września 2015 r. w pięknej scenerii neorenesansowej auli Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Przybyłych gości powitali gospodarze Zjazdu: prof. Krzysztof Brzechczyn (przewodniczący Komitetu Programowego Zjazdu), prof. Andrzej Lesicki (prorektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), prof. Piotr Gutowski (przewodniczący Komitetu Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii Nauk), prof. Ryszard Kleszcz (wiceprzewodniczący Polskiego Towarzystwa Filozoficznego), prof. Roman Kubicki (dyrektor Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza) oraz w imieniu władz miasta Grzegorz Ganowicz (przewodniczący Rady Miasta Poznania). W zgodnej opinii gospodarzy duże zainteresowanie środowiska filo­zoficznego tym wydarzeniem świadczy o dobrej kondycji filozofii w Polsce oraz stanowi dobry punkt wyjścia do mobilizacji środowiska filozoficznego w stara­niach o większą obecność filozofii w przestrzeni publicznej. Podczas inauguracji odczytano treści listów przesłanych do uczestników Zjazdu przez prezydenta RP Andrzeja Dudę, minister szkolnictwa wyższego Lenę Kolarską-Bobińską oraz prezydenta Miasta Poznania Jacka Jaśkowiaka. Podczas uroczystej inauguracji wręczono medale OPTIME MERITIS DE PHILOSOPHIA (Najbardziej Zasłużo­nym dla Filozofii). Decyzję o wyróżnieniu dwunastu najwybitniejszych nestorów filozofii polskiej podjął Komitet Programowy X Polskiego Zjazdu Filozoficznego, który dokonał wyboru spośród grona nestorów polskiej filozofii, profesorów o  wielkim dorobku naukowym i organizacyjnym. Medalem OPTIME MERITIS DE PHILOSOPHIA wyróżnieni zostali: prof. dr hab. Juliusz Domański, prof. dr hab. Maria Gołaszewska, prof. dr hab. Witold Marciszewski, prof. dr hab. Jerzy Pelc, prof. dr hab. Andrzej Półtawski, prof. dr hab. Henryk Skolimowski, prof. dr. hab. Antoni B. Stępień, prof. dr hab. Władysław Stróżewski, prof. dr hab. Jan Such, prof. dr hab. Andrzej Walicki, prof. dr hab. Ryszard Wójcicki, prof. dr. hab. Zofia Zdybicka. Podczas gali inauguracyjnej medale odebrali prof. Jan Such oraz prof. Ryszard Wójcicki.

Najważniejszym wydarzeniem naukowym pierwszego dnia Zjazdu był wykład inauguracyjny prof. dr. hab. Jana Woleńskiego poświęcony naturalizmowi w filozofii (Naturalizm: blaski i cienie). Galę inauguracyjną Zjazdu zakończył koncert Poznańskiego Chóru Chłopięcego pod dyrekcją Jacka Sykulskiego. Pod­czas koncertu miała miejsce premiera „piosenki filozoficznej” skomponowanej przez Jacka Sykulskiego do wiersza Bogusława Michalca Pośpieszny do filozofii. Po koncercie odbyła się uroczysta kolacja.

Przez kolejne cztery dni Zjazdu (16-19 września) obrady toczyły się w Collegium Iuridicum UAM oraz salach wykładowych Collegium da Vinci. Uczestnikom zaoferowano bogatą ofertę programową. Optymalne warunki do spotkania filozoficznych idei zagwarantować miały zróżnicowane formy moż­liwości ich prezentacji. Organizatorzy zaplanowali 17 wykładów głównych, 27 sekcji tematycznych, 12 sympozjów specjalnych, 17 paneli dyskusyjnych oraz 7 warsztatów dedykowanych. O wygłoszenie wykładów głównych poproszono filozofów reprezentujących różne dziedziny refleksji filozoficznej (etyki, aksjo­logii, historii filozofii, metodologii i logiki). Uczestnicy Zjazdu mogli wysłuchać wykładu prof. Tadeusza Buksińskiego (Zasadność perfekcjonistycznej wizji polityki), prof. Włodzimierza Galewicza (Dobro dla kogoś i dobro dla świata), prof. Jacka Juliusza Jadackiego (Jak uprawiać historię filozofii?), prof. Katarzyny Paprzyckiej (O intencjonalności działań i zaniechań, czyli o społecznej naturze sprawstwa), prof. Leszka Wrońskiego („Zakłady holenderskie”: stare przykłady i nowe problemy), Agaty Bielik-Robson („Więcej życia“: jak wyjść poza biopolitykę), prof. Agnieszki Kijewskiej (Funkcje i znaczenie Cogito w filozofii starożytnej i średniowiecznej’), prof. Jacka Paśniczka (Predykacja jako fundamen­talna kategoria ontologiczna), prof. Roberta Piłata (Dlaczego wolimy A niż B? Preferencje i wartości w świetle teorii decyzji), prof. Barbary Chyrowicz (Mo­ralne uwarunkowania ludzkiej kondycji), prof. Francesca Coniglionego (Galileo and Contemporary Epistemology), prof. Adama Groblera (Dwa pojęcia wiedzy: w stronę uzgodnienia), prof. Andrzeja Szahaja (Neoliberalizm a kryzys), prof. Adama Chmielewskiego (Polityka jako przedmiot dociekań filozoficznych), prof. Tadeusza Szubki (Perspektywy metafizyki analitycznej. Między esencjalizmem a ekspresywizmem), prof. Andrzeja Wawrzynowicza (Rewizja heglizmu w filozofii polskiejXIXwieku: Trentowski, Libelt, Cieszkowski), prof. Krystyny Wilkoszewskiej (Estetyka pragmatyczna w wymiarze bio).

W ramach sympozjów specjalnych i paneli dyskusyjnych poruszone zostały zagadnienia pojawiające się na pograniczu filozofii i innych dziedzin nauki, a także kwestii praktycznych ich zastosowań. Tematyka sympozjów i paneli ogniskowała się wokół takich zagadnień, jak: filozofia medycyny, modelowanie w ekonomii, reprezentacja wiedzy w organizacji, myśl feministyczna, hermeneutyka, ideali- zacja, naukoznawstwo, doradztwo filozoficzne, kognitywistyka, pedagogika, społeczna funkcja filozofii, kultura polityczna, poznańska szkoła metodologiczna, komunikacja.

Najbardziej rozbudowaną częścią Zjazdu były sekcje tematyczne. Obok klasycznych dziedzin filozoficznych takich, jak: estetyka, filozofia kultury, epistemologia, logika, metodologia, sekcje tematyczne dotyczyły takich tematów, jak: dydaktyka, filozofia feministyczna, bioetyka. W ramach sekcji zgłoszono rekordowych 767 propozycji referatów. Warto zaznaczyć, że największym za­interesowaniem cieszyła się sekcje: Estetyki i filozofii sztuki, Historii filozofii antycznej, bizantyjskiej i średniowiecznej, Filozofii polityki i społeczeństwa, Filozofii polskiej, Filozofii człowieka oraz Filozofii umysłu i kognitywistyki.

Podczas Zjazdu odbyły się również warsztaty, w których udział wzięli nauczyciele etyki, młodzież gimnazjalna i licealna oraz doktoranci. Pod auspicjami Zjazdu odbyły się: warsztaty filozoficzne do etiudy „Gdzie jest Lailonia?” w reżyserii Konrada Dworakowskiego (etiuda do tekstu „Garby” ze zbioru opo­wiadań Leszka Kołakowskiego); warsztaty dla doktorantów „Status doktoranta. Prawa i obowiązki”; warsztaty dla doktorantów w zakresie statusu i działalności „Porozumienia Doktorantów Nauk Humanistycznych i Społecznych”; warsztaty „Pisanie filozofii, czyli jak zaplanować, napisać i ocenić tekst filozoficzny”; warsz­taty „Między nauką a sztuką”; „Spekulacja w filozofii”; warsztaty filozoficzne w szkołach miasta Poznania.

Organizatorzy zadbali także o bogatą oprawę artystyczną wydarzenia, a także o wiele atrakcji – imprez towarzyszących. Do najciekawszych z nich zaliczyć można: przedstawienie teatralne „Makbet” teatru Biuro Podróży, wystawione na Dziedzińcu Urzędu Miasta, zwiedzanie makiety dawnego Poznania, podziemia kościoła oo. Franciszkanów na Wzgórzu Przemysła, projekcje filmów filozoficznych, nocne zwiedzanie Zamku Cesarskiego, zwiedzanie rezerwatu archeologicznego na Ostrowie Tumskim, Katedry (groby Mieszka I, Bolesława Chrobrego, Przemysła II), wycieczkę do Wierzenicy (dwór Augusta Cieszkowskiego, Aleja Filozofów, krypta Ciesz­kowskich, pomnik Cieszkowskiego w Swarzędzu), kiermasz książki oraz wystawę o Auguście Cieszkowskim.

X Polski Zjazd Filozoficzny w liczbach

Obrady X Polskiego Zjazdu trwały 5 dni. W ramach 27 sekcji zgłoszono 767 propozycji referatów. Podczas 12 sympozjów specjalnych zgłoszono około 70 referatów. W trakcie 17 paneli dyskusyjnych głos zabrało 93 panelistów, a podczas 7 warsztatów dedykowanych zgłoszono 10 wystąpień. W ramach wykładów głównych zgłoszono 18 propozycji wykładów. Łącznie: 958 refera­tów i wystąpień. W X Polskim Zjeździe Filozoficznym wzięły udział 1054 osoby (liczba ta stanowi sumę osób zarejestrowanych, zaproszonych gości, uczestników warsztatów filozoficznych).

 

Lidia Godek Sprawozdanie z obrad X Polskiego Zjazdu Filozoficznego, Poznań 2015. Filo-Sofija Nr 29 (2015/2/II), s. 255-260, ISSN 1642-3267, Z problemów współczesnej filozofii (II).