Sympozja specjalne

10:30 | Zbigniew Drozdowicz | Oświeceniowe korygowanie kartezjanizmu

11:00 | Przemysław Gut | Program epistemologiczny Kartezjusza

11:45 | Tomasz Stegliński | Etyka i medycyna jako jedyne owoce nauki Kartezjańskiej

12:15 | Dariusz Kucharski | Henry More wobec dualizmu kartezjańskiego

Sympozjum pt. Znaczenie filozofii Kartezjusza – kliknij

10:30 | Maciej Soin | Etyka biznesu a etyka intencji [kliknij]

11:00 | Halina Zboroń | Współczesne wyzwania wobec idei społecznej odpowiedzialności biznesu [kliknij]

11:45 | Jacek Sójka | Odmowa świadczenia usług w świetle moralnych podstaw rynku [kliknij]

12:15 | Barbara Pogonowska | Kontekst kulturowy krytyczno-emancypacyjnych koncepcji gospodarowania [kliknij]

17:00 | Leszek Karczewski | Etyka biznesu w Wietnamie i jej kulturowe uwarunkowania [kliknij]

18:15 | Przemysław Rotengruber | Kulturowe podstawy życia gospodarczego. Etyka po zwrocie performatywnym [kliknij]

18:45 | Grażyna Wolska | Edukacja w obszarze CSR w opinii studentów wyższych szkół ekonomicznych [kliknij]

Sympozjum pt. Etyka biznesu – kliknij

We wstępnym wykładzie sympozjum przedstawię dotychczasowe wyniki ontologów polskich, którzy wykorzystywali metody formalne. Takimi ontologami byli m. in. Salamucha, Drewnowski, Bocheński, Suszko, Omyła, Wolniewicz, Perzanowski, Woleński, Paśniczek i – prawdopodobnie – wielu innych. Przedstawię zatem główne dokonania (niestety bardzo ogólnie) powyższych filozofów formalnych z nadzieją, że w pytaniach szczegółowych uczestników sympozjum będę mógł dokładniej odpowiedzieć na pytanie: czym jest ontologia formalna?

Janusz Kaczmarek

Janusz Kaczmarek – Od zdania elementarnego do topologicznej ontologii [kliknij]

Bartłomiej Skowron – Bogate struktury matematyczne jako materiał dla ontologii formalnej [kliknij]

Piotr Błaszczyk – Ontologia tekstu matematycznego [kliknij]

Paweł Garbacz i Robert Trypuz – Czego filozofowie mogą nauczyć się od informatyków w zakresie stosowania metod formalnych? [kliknij]

Jacek Paśniczek – Kiedy stosowanie narzędzi formalnych w ontologii jest niecelowe a kiedy nawet szkodliwe? [kliknij]

Sympozjum specjalne Ontologia formalna w Polsce: wczoraj, dziś i jutro – kliknij

Zapraszamy do udziału w sympozjum specjalnym „Pytanie o metodologię nauk dziś”, które odbędzie się podczas XI Polskiego Zjazdu Filozoficznego.

Okazją do zorganizowania sympozjum jest ukazanie się kompendium Metodologia nauk w serii Dydaktyka Filozofii (Lublin: Wydawnictwo KUL 2019) pod redakcją Stanisława Janeczka, Moniki Walczak i Anny Starościc. Monografia wyrasta z tradycji metodologii nauk, zapoczątkowanej i rozwijanej przez Księdza Profesora Stanisława Kamińskiego (1919-1986) i oddaje koncepcyjnie jego rozumienie metodologii nauk. Jej publikacja zbiega się ze 100-leciem urodzin Księdza Profesora Kamińskiego, metodologa i filozofa nauki, wieloletniego kierownika Katedry Metodologii Nauk na Wydziale Filozofii KUL, postaci centralnej dla Lubelskiej Szkoły Filozoficznej, głównego architekta jej profilu logicznego i metodologicznego, a także metodologicznego stylu badań i kształcenia w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. Wyznacza go monografia S. Kamińskiego poświęcona nauce „Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk” (wydanie 1, 1961; wydanie 4, 1992). Jego publikacje i wykłady z ogólnej metodologii nauk formowały intelektualnie studentów i pracowników wszystkich Wydziałów KUL. Znalazły one kontynuację i uzupełnienie w wykładach prowadzonych przez jego uczniów, zwłaszcza ks. prof. Andrzeja Bronka dla studentów filozofii teoretycznej[1] i ks. prof. Zygmunta Hajduka dla studentów filozofii przyrody[2], a także m.in. w wykładach ks. prof. Józefa Herbuta, dr Stanisława Majdańskiego, prof. Stanisława Kiczuka i ich uczniów. Kamińskiego podejście do nauki charakteryzuje z jednej strony uznanie wielości i odrębności różnych typów nauk, wrażliwość na historyczną zmienność pojęcia nauki i rozwój samej nauki oraz sposobów jej uprawiania, z drugiej zaś strony podkreślanie jedności nauki i specyfiki racjonalności naukowej w stosunku do innych obszarów kultury (np. religii czy techniki) oraz autonomii nauki w świecie kultury a także metodologicznej autonomii poszczególnych typów nauk i dyscyplin naukowych. W ten sposób dostarcza ogólnoteoretycznych schematów analityczno-interpretacyjnych i porządkujących nauki w ich jedności i różnorodności.

Tom „Metodologia nauk” jest już dziewiątą pozycją w serii „Dydaktyka Filozofii” wydawaną przez Wydział Filozofii KUL we współpracy z Sekcją Filozoficzną Wykładowców Uczelni Katolickich w Polsce[3]. Jej celem jest ambitna próba zaprezentowania – syntetycznego, choć z konieczności ujętego wybiórczo – całokształtu problematyki filozoficznej i metafilozoficznej. Składać się będzie z dwunastu tomów ukazujących specyfikę metodologiczną i treściową poszczególnych dyscyplin. Choć seria akcentuje światopoglądowy, a nawet chrześcijański wymiar filozofowania, to jednak dąży do ukazania różnorodności stylów właściwych zwłaszcza współczesnej kulturze filozoficznej. Autorami są specjaliści z różnych środowisk akademickich oraz reprezentujący różne opcje filozoficzne i ideowe.

Tom „Metodologia nauk”, odpowiednio do dzisiejszej refleksji nad nauką, podejmuje nie tylko wątki wyznaczone tytułem, ale także kwestie należące do zyskującej na znaczeniu filozofii nauki czy studiów nad nauką i techniką (technologią) czy naukoznawstwa. W dwu obszernych częściach omawia w wymiarze historycznym i systematycznym naturę nauki oraz poszczególne jej typy, akcentując problematykę metafilozoficzną. Zwrócono uwagę na wpływ rozmaitych czynników, które warunkują sposób jej tworzenia i oddziaływania, tyleż podmiotowy, co kulturowy i społeczny.

Sympozjum zaplanowano jako spotkanie dyskusyjne nad aktualnością refleksji metodologicznej dziś, jej charakterem i istotnymi pytaniami we współczesnej nauce. Chcemy zastanowić się nad następującymi problemami:

na czym polega dzisiaj ważność i specyfika refleksji metodologicznej?;

czym wyróżnia się metodologiczne podejście do nauki, ujmujące naukę w aspekcie epistemicznym, jako działalność poznawczą?;

jak uprawiać tradycyjną metodologię nauk, tj. nabudowaną na tradycji szkoły lwowsko-warszawskiej i klasycznej tradycji filozofii scholastycznej, we współczesnych kontekstach intelektualnych i instytucjonalnych?;

kto i jak uprawia dzisiaj najbardziej twórczo metodologię nauk?;

gdzie znaleźć można najciekawsze problemy i dyskusje?;

czy metodologii nauk bliżej dzisiaj do logiki, filozofii czy historii nauki?

jak lokuje się metodologiczna refleksja nad nauką w kontekście wielości i różnorodności dziedzin oraz podejść ją charakteryzujących?

jak zmienia się aparatura pojęciowa metodologii nauk a tym samym jej przedmiot (ona sama nazywa się dzisiaj chętnie filozofią nauki)?;

czy nazwa metodologia nauk pozostaje jeszcze nośna?;

w jakim języku ją uprawiać, aby nie była jedynie dziedziną wsobną i hermetyczną, interesującą jedynie samych metodologów?;

czy kategorie metodologiczne opisujące i interpretujące naukę, wypracowane w odniesieniu do nauki rozumianej i uprawianej monodyscyplinarnie, pozostają adekwatne do współcześnie akcentowanego interdyscyplinarnego i multidyscyplinarnego sposobu uprawiania nauki?;

jeżeli tak, to jakie kategorie stosować do opisu i wyjaśniania interdyscyplinarności nauki?;

w jaki sposób współczesny kontekst organizacyjno-instytucjonalny (np. Ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, nazywana Ustawą 2.0) zmienia dotychczasowy sposób rozumienia i praktykę uprawiania nauki a co za tym idzie jej metodologiczną charakterystykę?

Monika Walczak

Sympozjum prowadzą:

dr hab. Monika Walczak, prof. KUL

ks. prof. dr hab. Stanisław Janeczek

^[1] Wersja tych wykładów dostępna jest na stronie internetowej KUL pod adresem www.kul.pl/bronk, data dostępu: 21.07.2019 r., chodzi o wykłady prowadzone od lutego do czerwca 2002 r.

^[2] Wykłady te stały się podstawą dla skryptu wydanego przez Z. Hajduka, Ogólna metodologia nauk, Lublin: RW KUL 2001, 2005; wyd 6., Wydawnictwo KUL 2012.

[3] kul.pl/dydaktyka.filozofii

10:30 | dr Przemysław Spryszak | George Berkeley i John Stuart Mill o pożytkach płynących z religii – kliknij

11:00 | prof. dr hab.Tomasz Kupś | Idea Boga w późnych pismach Kanta – kliknij

11:45 | dr hab. Marek Urban | Myśl chrześcijańska a refleksja filozoficzna – kliknij

12:15 | prof. dr hab. Włodzimierz Lorenc | Czy filozofia jest w stanie zastąpić religię? Filozofie nadziei radykalnej od Nietzschego do Meillassoux – kliknij

Sympozjum pt. Filozofia a religia – kliknij

10:30  |  Ołena Łucyszyna  |  O pojęciu porozumienia semantycznego (samaya, saṁketa) w filozofii indyjskiej [kliknij]

11:00  |  Monika Nowakowska  |  Konsekwencje systemowe antykonwencjonalizmu w filozofii języka mimansy [kliknij]

11:45  |  Małgorzata Ruchel, Marek Łyczka  |  Definicja substancji w nowej njaji i jej użycie w sporze o naturę świadomości [kliknij]

12:15  |  Maciej St. Zięba  |  Natura ludzka a problem źródła zła według „Jin-si-lu” Zhu Xiego [kliknij]

18:15  |  Paweł Sajdek  |  Czy istnieje filozofia indyjska? [kliknij]

17:00 | Wojciech Starzyński | Problem klasyfikacji fenomenów psychicznych jako motyw kartezjański w myśli Twardowskiego [kliknij]

17:30 | Marek Piwowarczyk | Pojęcia zależności i niesamodzielności we wczesnej fenomenologii polskiej [kliknij]

18:15 | Dariusz Bęben | Uczniowie Kazimierza Twardowskiego wobec fenomenologii [kliknij]

18:45 | Witold Płotka | Blaustein jako fenomenolog: O sporach wokół psychologii opisowej w szkole Twardowskiego [kliknij]

Sympozjum pt. Obecność myśli Kazimierza Twardowskiego we wczesnej fenomenologii polskiej – kliknij

Wprowadzenie prof. dr hab. Jacek Paśniczek

prof. Zbysław Muszyński, Semiotyczne warunki porozumiewania się w ujęciu Leona Koja [kliknij]

prof. Józef Dębowski, Zasada przezroczystości. Punkt widzenia Leona Koja [kliknij]

prof. Jacek Paśniczek, Poglądy Leona Koja na opozycję ‘ekstensja-intensja’ [kliknij]

prof. Paweł Kawalec, Bayesowskie ujęcie obiektywności w nauce [kliknij]

prof. Marek Hetmański, Zdarzeniowa koncepcja znaku Leona Koja [kliknij]

prof. Paweł Łupkowski, Formalna analiza dialogów prowadzonych w języku naturalnym [kliknij].

Sympozjum pt. Pamięci i dziełu Profesora Leona Koja – kliknij

Alvin Plantinga jest jednym z najbardziej wpływowych współczesnych przedstawicieli teizmu w filozofii analitycznej. Jego prace  przyczyniły się do ożywienia problematyki filozofii Boga i religii oraz odnowienia filozofii chrześcijańskiej i podniesienia teizmu do rangi poważnego stanowiska intelektualnego po dekadach dominacji neopozytywistycznego ateizmu w kręgach akademickich. Plantinga szereg ważnych dyskusji i debat w filozofii religii, teologii naturalnej, religijnej epistemologii i apologetyce chrześcijańskiej. Apelował do filozofów chrześcijańskich, aby odważnie uprawiali filozofię z perspektywy chrześcijańskiej i tworzyli alternatywny pogląd wobec ateistycznego naturalizmu dzisiejszej nauki i konstruktywistycznego antyrealizmu dzisiejszej humanistyki. W jego przekonaniu, filozofowie chrześcijańscy mają takie samo prawo wychodzić z przesłanek chrześcijańskich, jak filozofowie sekularni z przesłanek ateistycznych i naturalistycznych. Plantinga jest przy tym jednym z najbardziej wnikliwych i precyzyjnych umysłów filozoficznych naszych czasów, który stanowi wzór dla wielu analitycznych filozofów religii.

Najbardziej wyrazistym wkładem Plantingi do filozofii religii są jego badania nad warunkami racjonalności przekonań teistycznych i stworzenie współczesnej wersji argumentu z wolności woli w dyskusji z ateistycznym argumentem ze zła (the Free-Will Defence). Obrona wolnej woli to teoria oparta na wyrafinowanej logicznie i teologicznie koncepcji wiedzy pośredniej (middle knowledge).  W ramach stanowiska tzw. „epistemologii zreformowanej”, Plantinga broni racjonalności przekonań religijnych, proponując własną koncepcję racjonalności przekonań (nie tylko religijnych). Twierdzi, że wiara bez dowodów jest racjonalna. Mimo że argumenty na rzecz teizmu nie są konieczne dla racjonalności wiary religijnej, to zdaniem Plantingi istnieją takie argumenty i niejako dodatkowo wzmacniają wiarę w Boga. Plantinga rozwinął ciekawą wersję modalnego argumentu ontologicznego. Argumenty te pełnią również inne cele: (1) pokazują teizm jako racjonalną opcję intelektualną; (2) wskazują na ważne związki pomiędzy zbiorem przekonań teistycznych a innymi zagadnieniami filozofii; (3) wzmacniają i potwierdzają prawdziwość wiary chrześcijańskiej; (4) podwyższają wiarygodność przekonań teistycznych wobec ateizmu i naturalizmu.

Kolejnym obszarem zainteresowań Plantingi jest teologia filozoficzna, w ramach której rozważał problem spójności doktryny Bożej prostoty. Wychodząc od pojęcia Bożej aseiczności analizował problem wzajemnej identyczności atrybutów  Boga oraz relację atrybutów do Bożej natury. Wskazywał, że jeśli Bóg ma jakieś własności esencjalnie, to wydaje się że w jakimś istotnym sensie jest od nich zależny w swym istnieniu, co narusza Jego aseiczność. Po odrzuceniu stanowiska tomistycznego i kartezjańskiego, konkludował, że badanie dziedziny przedmiotów abstrakcyjnych może być uznane za dobry sposób eksploracji natury Boga.

Ostatnim szerokim obszarem zainteresowań Plantingi jest krytyka racjonalności metafizycznego naturalizmu oraz związanej z nim ateistycznej wizji świata odwołującej się do neodarwinowskiego ewolucjonizmu. Jego zdaniem, nie istnieje konflikt między religią i nauką, lecz między religią (teizmem) a naturalizmem. Ewolucyjny argument Plantingi przeciwko naturalizmowi wychodzi z założenia, że czym innym są przekonania prawdziwe, a czym innym przekonania służące przetrwaniu. Jeśli ludzkie zdolności kognitywne wyewoluowały w taki sposób, aby wytworzyć przekonania służące tylko przetrwaniu i maksymalizujące procesy podtrzymujące i reprodukujące życie, to wiarygodność tych zdolności w ocenie prawdy naturalizmu i ewolucjonizmu także jest zawodna. Zdolności te mogą być wiarygodne tylko wówczas, gdy ewolucyjne procesy nie są ślepe, lecz są kierowane przez Boga w taki sposób, aby stworzyć istoty mające możliwość tworzenia przekonań prawdziwych, a nie tylko przekonań pragmatycznie służących przetrwaniu. Ewolucja aparatu tworzącego przekonania służące przetrwaniu  nie jest wiarygodna teoretycznie.

Celem sesji jest syntetyczne i ogólne przybliżenie głównych idei filozoficznych Plantingi oraz  dyskusja nad nimi.

W sympozjum, które odbędzie się 11 września 2019 r. na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II udział wezmą:

prof. dr hab. Piotr Gutowski (KUL)

dr Błażej Gębura (KUL)

prof. dr hab. Dariusz Łukasiewicz (UKW)

dr Marek Pepliński (UG)

dr hab. Ryszard Mordarski, prof. UKW (UKW)

prof. dr hab. Tadeusz Szubka (US).

Alvin Plantinga doktorem honoris causa KUL

Dyskusja wokół książki pod redakcją Jacka Hołówki i Bogdana Dziobkowskiego

W 2018 roku pod redakcją Jacka Hołówki i Bogdana Dziobkowskiego ukazała się książka Filozofia religii. Kontrowersje, do której redaktorzy zaprosili najlepszych polskich filozofów zajmujących się tą problematyką. Każdy z nich miał ustosunkować się do jednego z tradycyjnych problemów, jakimi zajmuje się filozofia religii, takich jak rozumienie pojęcia Boga, możliwość dowodów na Jego istnienie, specyfika doświadczenia religijnego, możliwość stworzenia teodycei czy pogodzenia religii i nauki. Karkołomność przedsięwzięcia sprowadzała się do dwóch kwestii. Po pierwsze, omówienie owych problemów przybrało postać poparcia jednej z dwóch przeciwstawnych tez, np. głoszących że słowo „Bóg” odnosi się do określonego bytu lub jest nazwą pustą, że możliwe jest udowodnienie istnienia Boga, albo że wszystkie takie dowody są niepoprawne itd. W konsekwencji książka przedstawia argumenty za przeciwstawnymi opcjami filozoficznymi i światopoglądowymi. Po drugie, każdy z autorów został poproszony o krótkie ustosunkowanie się do stanowiska swego adwersarza. W konsekwencji powstał tom niezwykle bogaty treściowo, łączący różne tradycje intelektualne, autorzy zaś nierzadko powoływali się na klasyków, ale też prezentowali swe własne stanowisko. Udało się w ten sposób pogodzić zakorzenienie dyskusji w tradycji filozoficznej, racjonalność argumentów oraz indywidualność postaw dyskutantów.

Ks. prof. Andrzej Bronk, prof. Andrzej Szahaj i prof. Janusz Dobieszewski, których fragmenty recenzji wydawniczych ów tom w zakończeniu przytacza, podkreślają żywotność podjętej tematyki, przełomowość publikacji w polskiej humanistyce i leżący u jej podłoża oryginalny pomysł, dający możliwość prowadzenia filozoficznej debaty. Poza wspomnianą wielowątkowością, najważniejszą zaletą tomu Filozofii religii. Kontrowersje jest właśnie otwarcie nierezygnującej  z osobistego zaangażowania, choć pozbawionej zacietrzewienia, wyważonej i merytorycznej dyskusji. Bardzo dobre przyjęcie książki, uhonorowanej Nagrodą Rektora UW w Konkursie ACADEMIA 2019 dla Najlepszej Publikacji Akademickiej w Dziedzinie Nauk Społecznych i Humanistycznych, wskazuje, że taki dialog pomiędzy przedstawicielami różnych stanowisk warto, a nawet trzeba kontynuować.

Adam Grzeliński

Uczestnicy

Andrzej Bronk

Bogdan Dziobkowski

Jacek Hołówka

Moderator

Adam Grzeliński

Filozofia religii. Kontrowersje

W kolejnym tomie serii Biblioteki Przeglądu Filozoficznego 25 wybitnych polskich filozofów dyskutuje o 13 kluczowych zagadnieniach filozofii religii: od analizy pojęcia Boga i natury dowodów na Jego istnienie, przez problem zła, istnienie cudów i skuteczność modlitwy, po realność duszy, możliwość zbawienia oraz stosunek religii do nauki i etyki. Autorzy podejmują polemikę na każdy z tematów, starając się uzasadnić opozycyjne poglądy, a następnie wzajemnie komentują swoje stanowiska. To pierwsza tego typu publikacja w Polsce. Książka niewątpliwie skłoni do głębokiej refleksji zarówno osoby wierzące, jak i niewierzące.

Filozofia religii. Kontrowersje

Wydanie: 1, 2019

Seria / cykl: Biblioteka Przeglądu Filozoficznego

Redakcja naukowa: Jacek Hołówka, Bogdan Dziobkowski

Wydawca: Wydawnictwo Naukowe PWN

Redakcja:Jacek Hołówka, Bogdan Dziobkowski

Język wydania:polski

EAN: 9788301203474

Liczba stron: 664

Spis treści

WPROWADZENIE 9

POJĘCIE BOGA

Od pojęć do istnienia – Marcin Tkaczyk 15

Komentarz – Jacek Hołówka 33

Nieistotność nieistnienia – Jacek Hołówka 36

Komentarz – Marcin Tkaczyk 67

DOWODY NA ISTNIENIE BOGA

O tym, jak dowieść istnienia Boga – Jacek Wojtysiak 75

Komentarz – Jan Woleński 101

Niepoprawność dowodów na istnienie Boga – Jan Woleński 106

Komentarz – Jacek Wojtysiak 126

DOŚWIADCZENIE RELIGIJNE

O możliwości doświadczenia obecności Boga – Piotr Gutowski 131

Komentarz – Stanisław Obirek 150

Urojenia religijne – Stanisław Obirek 152

Komentarz – Piotr Gutowski 172

PRZEKONANIA RELIGIJNE

Przyświadczenia religijne – Józef Bremer 177

Komentarz – Bogdan Dziobkowski 1 97

Postawa religijna – Bogdan Dziobkowski 199

Komentarz – Józef Bremer 219

PROBLEM ZŁA

Realność zła – Jan Hartman 225

Komentarz – Marcin Hintz 243

Skąd się bierze zło? – Marcin Hintz 244

Komentarz – Jan Hartman 262

CUDA

Jak uratować cud? – Adam Swieżyński 267

Komentarz – Arkadiusz Chrudzimski 289

Cudów nie ma – Arkadiusz Chrudzimski 291

Komentarz – Adam Świeżyński 312

MODLITWA

Psychoterapeutyczna rola modlitwy – Zofia Rosińska 317

Komentarz – Robert Piłat 334

Sensowność i skuteczność modlitwy – Robert Piłat 336

Komentarz – Zofia Rosińska 353

DUSZA

Bezduszna kognitywistyka – Adriana Schetz 359

Komentarz – Dariusz Łukasiewicz 370

Głos w obronie dualizmu – Dariusz Łukasiewicz 373

Komentarz – Adriana Schetz 398

ZBAWIENIE

Nie wszystkie istoty zostaną zbawione – Tomasz Homa 403

Komentarz – Roman Kubicki 416

O wiecznym kryzysie wieczności – Roman Kubicki 417

Komentarz – Tomasz Homa 437

BLUŹNIERSTWO

Bluźnierstwo: kilka możliwych przybliżeń – Zbigniew Mikołejko 443

Komentarz – Tomasz P Terlikowski 468

Tu nie o prawa Boga, lecz prawa człowieka chodzi – Tomasz P Terlikowski 470

Komentarz – Zbigniew Mikołejko 485

RELIGIA A ETYKA

Po co Bóg? Wielość etyk – Magdalena Środa 489

Komentarz – Barbara Chyrowicz 504

Po co Transcendencja? Geneza, racje i motywacje – Barbara Chyrowicz 507

Komentarz – Magdalena Środa 528

RELIGIA A NAUKA

Czy da się unaukowić wierzenia religijne? – Wojciech Sady 533

Komentarz – Stanisław Krajewski 551

Pogodzenie nauki z religią – Stanisław Krajewski 553

Komentarz – Wojciech Sady 572

OBOWIĄZKI WOBEC BOGA I LUDZI

Miłość troskliwa i miłość zazdrosna – Jacek Hołówka 577

Komentarz – Anna Głąb 598

Religia miłości: antynomie i ich rozwiązanie – Anna Głąb 601

Komentarz – Jacek Hołówka 625

STRESZCZENIA 629

INDEKS OSÓB 643

INDEKS POJĘĆ 651

O AUTORACH 655

Celem sesji specjalnej jest zaprezentowanie częściowych wyników badań prowadzonych przez 61 badaczy z 15 ośrodków krajowych i zagranicznych w ramach projektu Ministerstwa przyznanego Akademii Ignatianum w Krakowie. W maju br. wydano w języku polskim i angielskim pierwsze tomy poświęcone myśli filozoficznej pięciu badaczy chrześcijańskich: ks. Stanisława Kamińskiego, ks. Tadeusza Stycznia SDS, o. Jacka Woronieckiego OP, o. Piotra Lenartowicza SJ, s. Zofii Józefie Zdybickiej USJK. Kolejne tomy poświęcone innym postaciom filozofii chrześcijańskiej są w przygotowaniu. W serii ukaże się w najbliższych miesiącach będący syntezą całości „Przewodnik po polskiej filozofii chrześcijańskiej”, w którym zostaną scharakteryzowane poglądy także tych autorów, dla których zabrakło miejsca w osobnych tomach. Na kanwie osiągniętych wyników w dyskusji panelowej zostaną podjęte pytania o filozofię chrześcijańską, jej teraźniejszość i przyszłość: w którym kierunku będzie postępowała ewolucja filozofii chrześcijańskiej w Polsce w XXI wieku? Czy taka filozofia jeszcze ma przyszłość? Co zrobić, aby filozofia ta miała przyszłość?

dr Jacek Poznański, dr hab. Piotr Mazur – Prezentacja projektu „Polska Filozofia Chrześcijańska XX wieku” realizowanego w Akademii Ignatianum w Krakowie w latach 2017-2020

Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość filozofii chrześcijańskiej w Polsce

dr hab. Piotr Duchliński, prof. AIK – Kryteria zaliczenia do miana myśliciela chrześcijańskiego

ks. dr hab. Maciej Bała, prof. UKSW – Chrześcijańskość filozofii. Propozycja Z. Zdybickiej

dr hab. Piotr Mazur, prof. AIK – Specyfika chrześcijańskiej filozofii człowieka

Przedmiotem sympozjum jest troska o większy udział filozofii w polskim systemie edukacji (głównie oświaty szkolnej). Tym razem przedmiotem dyskusji mają stać się ogólniejsze uwarunkowania, dotyczące nauczanych wizji (koncepcji) rzeczywistości (przyczyniających się do tworzenia poglądów na siebie i na dany człowiekowi świat) i związanych z nimi systemów aksjologicznych. Brak dostatecznie wykształconych podstaw funkcjonowania systemu edukacji powoduje, iż decyzje dotyczące jego formuły światopoglądowej podejmowane są przez polityków. Czy można zmniejszyć to nadmiernie silne oddziaływanie polityki na edukację i zwiększyć udział profesjonalistów (pedagogów, kulturoznawców, filozofów) w decydowaniu o jej kształcie?

Uwagi wymaga relacja między przeświadczeniami światopoglądowymi a ideologiami edukacyjnymi. Przedmiotem dyskusji jest próba odpowiedzi na szereg pytań, istotnych dla podstaw funkcjonowania systemu edukacji. Czy uwarunkowania światopoglądowe polskiej szkoły mogą być silniej związane ze współczesnymi ideologiami edukacyjnymi? Czy mogą one mocniej być oparte na ideach współczesnego doświadczenia kulturowego? Do jakiego stopnia idee te (np. idea pluralizmu, idea relatywizmu) mogą naruszać tożsamość i tradycję polskiego doświadczenia kulturowego, znajdującego swój wyraz w wybieranych ideologiach edukacyjnych?

Czy rozstrzygnięcia teoretyczne mogą wpływać na rozwiązania praktyczne? Na jakiej ideologii edukacyjnej oparte jest funkcjonowanie polskiej szkoły (a na jakiej winno być)? Co uprawomocnia przyjmowane zasady do wyboru nauczanych systemów wartości? Jakie są źródła przyjmowania tych zasad (i związanych z nimi postaw pedagogicznych): ideologie edukacyjne, przeświadczenia światopoglądowe czy arbitralne decyzje polityczne? Dlaczego religijny segment światopoglądowy w szkole (960 godz. lekcji religii) nie został adekwatnie zestawiony z równie światopoglądowo silną funkcją filozofii (filozofia jest do wyboru w I klasie liceum w zestawieniu z… muzyką i plastyką)? Dlaczego religii, a nie religioznawstwa czy wiedzy o religiach? Czy propozycje edukacji światopoglądowej w szkole są adekwatne do współczesnego stanu kultury?

Pytania do panelistów

Filozofia wobec ideologii edukacyjnych. Jak formułować główne idee w edukacji?

Jaki jest stan kształcenia światopoglądowo-aksjologicznego w polskiej szkole?

Problem i postulaty pluralizmu w edukacji.

Jakie przyjąć zasady dla wyboru nauczanych systemów wartości?

Czy filozofia może pełnić funkcję światopoglądową (kontekst: nauczanie filozofii i etyki a nauczanie religii)?

Maciej Woźniczka

Uczestnicy: prof. Aldona Pobojewska, dr hab. Wanda Kamińska, dr hab. Marek Rembierz, dr Jacek Frydrych, prowadzenie – dr hab. Maciej Woźniczka

10:30 | Kamil Trombik | Wkład Karola Wojtyły w powstanie i rozwój Wydziału Filozoficznego Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie

11:00 | Piotr Duchliński | Tradycje badawcze w polskiej filozofii chrześcijańskiej –  XX i XXI wieku

11:45 | Małgorzata Baranowska | Wątki religijne w myśli Władysława Stróżewskiego

12:15 | Łukasz Kowalik | Ontologia Wittgensteina w interpretacji Bogusława Wolniewicza

Sympozjum specjalne pt. W kręgu polskiej filozofii chrześcijańskiej XX wieku – kliknij