aktualności

Polska filozofia była i jest pluralistyczna

O filozofii w Polsce dowiedzieliśmy się kilka lat temu, gdy zaistniała groźba jej likwidacji na Uniwersytecie w Białymstoku. Potem był Okrągły Stół Humanistyki…

Problemy filozofii upublicznione wówczas zwróciły uwagę na to, że dyscyplina z wielowiekowymi tradycjami może zniknąć z wielu uczelni…

Królowa nauk?

Było lub jest kilka pretendentek do tego tytułu: matematyka, teologia, filozofia. Pierwsza dlatego, że odkrywa język, którym – wiele na to wskazuje – „napisany” jest świat, druga z tej racji, że zajmuje się Bogiem, który użył tego języka do stworzenia świata, a filozofia, zwłaszcza metafizyka, dlatego, że próbuje dostarczyć najogólniejszego spojrzenia na rzeczywistość, które wiąże w harmonijną całość to, co wydaje się niepowiązane, np. obiektywną wiedzę naukową z naszymi subiektywnymi pierwszoosobowymi punktami widzenia czy sferę faktów ze sferą wartości. Poza tym historycznie termin „filozof” przez wiele wieków zawierał w sobie znaczenie, które dzisiaj odnosimy do słowa „uczony”. Newtona uznajemy dziś za fizyka, ale on sam lokował swoje dokonania w obrębie dyscypliny określanej za jego czasów jako filozofia przyrody. Reminiscencje dawnej centralnej pozycji filozofii można dostrzec w anglosaskich nazwach typów doktoratów. Przedstawiciele nauk humanistycznych, społecznych i także wielu innych otrzymują stopień PhD, czyli – z łaciny – philosophiae doctor .

Jaka jest polska filozofia?

Mamy bardzo dobre tradycje w porównaniu z innymi dyscyplinami. Mimo tych wszystkich perturbacji historycznych, które boleśnie dotknęły Polskę w ciągu ostatnich dwóch wieków, nasza filozofia zaznaczyła się w dziejach filozofii światowej.

 

Zapraszamy do lektury rozmowy z prof. Piotrem Gutowskim, filozofem z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, przewodniczącym Komitetu Nauk Filozoficznych PAN.

OFENSYWA FILOZOFÓW W GRUDNIOWYM NUMERZE „FORUM AKADEMICKIEGO”

Ofensywa filozofów – to główny temat ostatniego w tym roku wydania FA. Inicjuje go rozmowa z prof. dr. hab. Piotrem Gutowskim z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, przewodniczącym Komitetu Nauk Filozoficznych PAN, który mówi m.in. o tym, jaka jest polska filozofia, jak się ma do filozofii światowej, czy dominuje w niej nurt analityczny, co się stało z marksistami i przedstawicielami tomizmu egzystencjalnego, czy dzisiaj w Polsce prowadzone są fundamentalne debaty filozoficzne.

„Dobrze by było, żeby filozofia była obecna jako osobny kierunek studiów na każdym polskim uniwersytecie i żeby każda osoba z wykształceniem uniwersyteckim zaliczyła przynajmniej podstawowy kurs prowadzony przez kompetentnego filozofa. Nie byłoby również źle, gdyby na wzór tego, co proponuje się w Oxfordzie, powstały w przyszłości kierunki studiów, które można by określić mianem hybrydowych, np. filozofia i matematyka, filozofia i literatura, filozofia i fizyka, filozofia i teologia czy filozofia i polityka i ekonomia. Filozofia ma bowiem bardzo dużą zdolność koalicyjną i ta jej cecha jest skrzętnie wykorzystywana w najlepszych uczelniach świata” – mówi filozof z KUL-u.

W bloku poświęconym filozofii także:

  • refleksje prof. dr. hab. Jacka Wojtysiaka z Wydziału Filozofii KUL po XI Polskim Zjeździe Filozoficznym

„Nie brakuje nam myślicieli, którzy twórczo i odpowiedzialnie podejmują wielkie pytania metafizyczne, epistemologiczne i aksjologiczne oraz potrafią wieść poważne spory światopoglądowe. Rosną w siłę filozofie aplikacyjne, do których w pewnym sensie można zaliczyć także – bardzo popularne na zjeździe – filozofię polityki i filozofię religii”;

  • dr hab. Maciej Woźniczka z Zakładu Etyki i Estetyki Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie podsumowuje zjazdową dyskusję o tym, jak formułować główne idee w edukacji i jakie przyjąć zasady wyboru nauczanych systemów wartości w szkole;
  • o kształceniu i wychowaniu w świecie edukacji między rynkiem pracy a osobą pisze dr hab. Wanda Kamińska, prof. Akademii Pomorskiej w Słupsku

„Człowiek światopoglądowo neutralny jest wyłącznie obserwatorem świata społecznego, naukowego, zawodowego. Tutaj rola szkoły i wykształcenia akademickiego jest nie do przecenienia. Człowiek bez światopoglądu w najlepszym wypadku zostanie sceptykiem do końca swoich dni”;

  • próbę określenia relacji między filozofią a historią filozofii podejmuje prof. dr hab. Andrzej J. Noras, kierownik Zakładu Historii Filozofii Nowożytnej i Współczesnej, prorektor ds. badań naukowych Uniwersytetu Śląskiego

„Pomijając oczywiście wszystkie problemy, których przysparza rozumienie historii filozofii, warto podkreślić, że historia filozofii w żadnym razie nie jest problemem historycznym, lecz przede wszystkim jest problemem filozoficznym”;

  • z pytaniem „Dlaczego jestem tomistą?” mierzy się Bartłomiej K. Krzych, student filozofii na Uniwersytecie Rzeszowskim i teologii na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jana Pawła II w Krakowie

„Filozofię wyobrażam sobie jako wysoką górę, filozofa zaś jako wspinacza, który z jej szczytu może spoglądać na świat. Filozofia nie jest więc widokiem z lotu ptaka, który przelatuje nad światem, nie mogąc dłużej zatrzymać się na żadnym jego fragmencie. Nie jest też widokiem znikąd, nie można bowiem umieścić poza rzeczywistością ani samego siebie, ani jakiegoś bardziej ogólnego i abstrakcyjnego podmiotu”.

  • przedstawiamy również: najbardziej wpływowy wydział filozoficzny oraz pracę redakcji dwumiesięcznika „Filozofuj!”.

 

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *