Il n’y a donc pas un temps des philosophes? Spór Bergsona z Einsteinem o istotę czasu

6 kwietnia 1922 r. w Paryżu gościem Société française de philosophie był zyskujący coraz większą sławę Albert Einstein. Na spotkaniu obecny był również powszechnie znany wówczas filozof francuski, Henri Bergson. Choć nie chciał zabierać głosu, został wciągnięty do dyskusji, która szybko przerodziła się w spór o istotę czasu. Fizyk twierdził, że czas jest tym, co […]

Rosja XIX/XX wieku w dziełach Lou Andreas-Salomé

W referacie pokazuję, jak postrzegała Rosję Lou Andreas-Salomé (1861-1937). Poświęciła ona rosyjskiej filozofii, kulturze i poezji wiele prac, tematykę tę poruszała nie tylko w artykułach naukowych, także w powieściach i wierszach. Omówię problematykę różnic kulturowych między Wschodem a Zachodem, losu rosyjskiej inteligencji i chłopstwa. Zaprezentuję wyniki badań w projekcie badawczym finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki: […]

Nie tylko neopozytywiści. Clarence Irving Lewis – zapomniany ojciec amerykańskiej filozofii analitycznej

Do niedawna historię filozofii amerykańskiej przedstawiano w uproszczony sposób: po początkach idealistycznych i złotym wieku pragmatyzmu (oryginalnej filozofii Stanów Zjednoczonych, wcieleniu ducha demokracji i praktycyzmu Nowego Świata), filozofia miała się tu narodzić na nowo wraz z przybyciem pozytywistów logicznych, uciekających przed falą nazizmu w Europie. Ich pojawienie się zbiegło ze zmierzchem klasycznego pragmatyzmu (Charles S. […]

Galena Strawsona krytyka narratywizmu

Narratywizm to pogląd zyskujący coraz większą popularność nie tylko w filozofii, ale również w psychologii, historii, a nawet literaturoznawstwie. Mówiąc najkrócej, stanowisko to kładzie szczególny nacisk na znaczenie narratywności, czyli określonego sposobu spojrzenia, akcentującego diachroniczną ciągłość danego zjawiska – przede wszystkim ludzkiego życia – która pozwala na ujęcie go w ramy „historii” czy „fabuły”. Narratywizm […]

Leszek Kołakowski jako przykład filozofowania w kontekście dziejów filozofii

Celem mojego wystąpienia jest zaprezentowanie, jak studia nad historią filozofii ukształtowały stanowisko filozoficzne Leszka Kołakowskiego. Faktem jest, że Kołakowski nie pozostawił po sobie zwartej koncepcji filozoficznej, jednak w jego twórczości da się wskazać kluczowe problemy rzutujące na jego filozoficzną działalność. Studiowanie historii filozofii pozwoliło Kołakowskiemu rozpoznać własne problemy filozoficzne, a odpowiedzi, które wobec tych problemów […]