wrzesień, 2019
abstrakt
Rozważmy cztery następujące sytuacje: [S1] Ktoś wygłasza zdanie „To jest piękne.” i wskazuje palcem na pejzaż w galerii. [S2] Ktoś wygłasza zdanie „Jan potrafi mówić tylko
abstrakt
Rozważmy cztery następujące sytuacje:
[S1] Ktoś wygłasza zdanie „To jest piękne.” i wskazuje palcem na pejzaż w galerii.
[S2] Ktoś wygłasza zdanie „Jan potrafi mówić tylko TAK głośno.” imitując głośność sposobu mówienia Jana (por. Levinson (1983)).
[S3] Ktoś wygłasza zdanie języka JP*: „Ta ryba była roz wielka.”, który różni się od języka polskiego tylko tym, że w JP* występuje wyrażenie „roz”, które konwencjonalnie odnosi się do odległości między dłońmi osoby mówiącej (por. Perry (1997)). Mówiący wykonuje przy tym odpowiedni gest.
[S4] Ktoś wygłasza zdanie „Chciałbym, aby ten hałas się skończył.”, nie robiąc nic więcej i zakładając, że odbiorca wie, o jaki hałas chodzi, np. tylko jeden wyjątkowo głośny hałas przeszkadza w konwersacji (por. Textor (2007)).
W sytuacjach [S1], [S2] i [S3] zupełnie inne rodzaje działań (odpowiednio: wskazanie palcem, mówienie w pewien sposób oraz skonwencjonalizowany rodzaj gestu) odgrywają rolę wskazań. Także w sytuacji [S4], choć mówiący nie wykonuje żadnej czynności poza wygłaszaniem wypowiedzi, mamy do czynienia z szeroko pojętym wskazaniem. W naszym wystąpieniu podejmiemy problem statusu wskazań jako działań, tzn. odpowiemy na pytanie, czy istnieje pojęcie działania umożliwiające powiedzenie o każdej z sytuacji [S1]-[S4] oraz o sytuacjach podobnych, że występuje w nich akt ostensywny.
Popularna w literaturze przedmiotu odpowiedź na to pytanie głosi, że wskazania są aktami semiotycznymi, którym towarzyszy złożony zamiar: (a) wyodrębnienia pewnego przedmiotu x, (b zakomunikowania sądu jednostkowego, który dotyczy x-a, tzn. przekazania wiedzy, że w wypowiedzi został wyrażony sąd jednostkowy na temat x-a (por. Berckmans (1990), Textor (2007)). W wystąpieniu chcielibyśmy zaproponować konkurencyjny model, zgodnie z którym wskazania są aktami semiotycznymi, którym towarzyszy zamiar skłonienia odbiorcy wypowiedzi do sformułowania pewnej hipotezy wyjaśniającej działanie nadawcy wypowiedzi oraz – na podstawie tej hipotezy – sformułowania kolejnej hipotezy na temat sądu jednostkowego wyrażonego w wypowiedzi. Naszkicowaną teorię chcielibyśmy następnie rozważyć w kontekście pytań o atomizm działań wskazujących, ich proceduralny charakter oraz kryteria ich skuteczności.
Literatura
Berckmans P. (1990). “Demonstrative Utterances”. Philosophical Studies, 60: 281–95.
Levinson S. (1983). Pragmatics. Cambridge University Press.
Perry J. (1997). “Indexicals and Demonstratives” [w:] B. Hale & C. Wright (red.) Companion to the Philosophy of Language (ss. 586-613). Blackwell Publishing Ltd.
Textor M. (2007). “Frege’s Theory of Hybrid Proper Names Developed and Defended’. Mind, 116: 947–81.
dzień i godzina
(Wtorek) 18:45 - 19:15
sala
CTW-217 (Centrum Transferu Wiedzy)
organizator
Sekcja Semiotyki i Filozofii JęzykaPrzewodnicząca Sekcji: prof. dr hab. Joanna Odrowąż-Sypniewska (UW)
Sekretarz Sekcji: mgr Natalia Karczewska (UW)
obradom przewodniczy

prof. dr hab. Joanna Odrowąż-Sypniewska
Uniwersytet Warszawski