Polski Zjazd Filozoficzny

wrzesień, 2019

2019czw12wrz18:4519:15Tomizm transcendentalny Emericha Coretha – pytanie jako początek metafizykimgr Ewa Jaromska (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie)18:45 - 19:15 CTW-202 (Centrum Transferu Wiedzy) organizator: Sekcja Ontologii i Metafizyki

abstrakt

“Niesłabnące przez wieki zainteresowanie myślą św. Tomasza z Akwinu zaowocowało w XX wieku licznymi nurtami, do których należy również tomizm transcendentalny. Zapoczątkowany przez Josepha Maréchala – który zwrócił uwagę na zbieżności epistemologii Akwinaty i transcendentalnej filozofii Kanta – rozwijał się dalej, podjęty kolejno przez J. B. Lotza, K. Rahnera, B. Lonergana i E. Coretha.
Emerich Coreth zamierza rozwijać metafizykę w sposób najbardziej bezzałożeniowy, a najbardziej zdatnym początkiem wydaje się być pytanie, bo „pytać każdy może”, a pytanie o kwestionowaną metafizykę nie jest kwestionowane. Coreth zastanawia się nad warunkami postawienia pytania i wskazuje na napięcie między wiedzą i niewiedzą jako transcendentalnym warunkiem możliwości. Kontynuując badania, wyróżnia współwiedzę (Mitwissen) czyli przedwiedzę empiryczną podlegającą rozszczepieniu na współwiedzę konstytutywą i modyfikatywną, tworzące razem konkretne a priori. Z punktu widzenia metafizyki dużo bardziej interesujące jest czyste a priori tworzące ruch pytania ponad tym, co znane, a określające kierunek nieznanego. Ta czysta antycypacja czy czysta przedwiedza jawi się jako konstytutywny warunek możliwości stawiania pytania, a przekraczając wszelkie ograniczenia i określenia, obejmuje cały horyzont możliwości pytania, gdyż nie sposób pomyśleć niczego, co znajdowałoby się poza jej zasięgiem.
Pytanie o granicę horyzontu rozstrzyga o jego wszechogarniających właściwościach, a postawione pytanie o „wszystko” wskazuje na wspólny element jako pierwotną i fundamentalną jedności wszystkiego. Tak ujęte postrzeganie filozofii transcendentalnej zasadniczo różni się od kartezjańskiej czy kantowskiej. Horyzont bytu jako nieograniczony i obejmujący wszystko jawi się jako poznawalny. Coreth zwraca uwagę na przedwiedzę jako umożliwiającą pytanie o bycie w ogóle, co wskazuje na pierwotną jedność bytu i poznania, gdyż byt aktów jest dany podmiotowi w sposób najbardziej źródłowy, a dokonuje się to przez uchwycenie tożsamości i różnicy. Coreth wprowadza korekty rozumienia podmiotu i przedmiotu; akcentuje konieczność istnienia pewnej tożsamości między nimi jako warunku możliwości poznania przedmiotu przez podmiot (rozwiązanie problemu krytycznego).
Badania Coretha prowadzone są metodą transcendentalną jako jedyną możliwą (w ujęciu autora) i przebiegającą prze poszczególne etapy: opisu fenomenologicznego oraz transcendentalnej redukcji i dedukcji.

dzień i godzina

(Czwartek) 18:45 - 19:15

sala

CTW-202 (Centrum Transferu Wiedzy)

organizator

Sekcja Ontologii i MetafizykiPrzewodniczący Sekcji: dr hab. Marek Piwowarczyk prof. KUL
Sekretarz Sekcji: dr Bartłomiej Skowron (PW)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

X