Większość klasycznych prac filozoficznych na temat percepcji traktuje spostrzeganie jako proces, którego celem jest zdobycie wiedzy o świecie. Abstrahuje się od kontekstu emocji i uczuć, traktując je co najwyżej jako czynnik subiektywny, zakłócający proces poznawania. Rzeczywiste procesy poznawcze dokonują się jednak w kontekście uwarunkowań emocjonalnych, które nie tylko wpływają istotnie na skuteczność uzyskiwania adekwatnych informacji o świecie, ale też stanowią jego czynnik inicjujący oraz „motyw” kierujący jego przebiegiem. Spostrzeganie nie jest procesem w pełni uświadomionym, przygotowanym i poddanym kontroli, jak to ma miejsce niekiedy w warunkach laboratoryjnych. To uwarunkowania emocjonalne wyznaczają w naturalnych kontekstach „ramę semantyczną” procesów spostrzegania. Kiedy na przykład coś przykuwa nasz wzrok albo sprawia, że nie dostrzegamy przedmiotów, które innym ludziom „rzucają się w oczy”, ujawnia się emocjonalna, czy, mówiąc językiem Maurice’a Merleau-Ponty’ego, „przedobiektywna” warstwa naszego spostrzegania.

Termin „uczucia” rozumiem tu szeroko. Obejmuję tym określeniem zarówno proste odruchy emocjonalne na poziomie reakcji motorycznych, jak i złożone procesy psychiczne związane z życiem osobowym człowieka. W referacie przedstawię trzy perspektywy pozwalające uwzględniać w opisie procesu percepcji jego aspekt emocjonalny. Różnią się one od siebie poziomem abstrakcji. Najogólniejsza jest perspektywa metafizyczna, którą zaprezentuję na podstawie A. N. Whiteheada „Symbolism and Its Meaning” oraz „Process and Reality”. Czucia (ang. feelings) są w metafizyce Whiteheada podstawowym budulcem rzeczywistości – wewnętrzną stroną każdego, również niebiologicznego procesu. Pomijanie faz procesu percepcji doświadczanych w postaci emocji, a nie tylko jako jasnych i wyraźnych przedstawień jest – jego zdaniem – najpoważniejszym błędem nowożytnych koncepcji poznania. Kolejną perspektywą jest perspektywa fenomenologiczna Merleau-Ponty’ego, uwzględniająca w dużym zakresie fakty z obszaru psychologii i psychiatrii, ale ukierunkowana na ujęcie samej istoty procesu percepcji. Według Merleau-Ponty’ego nie sposób jej uchwycić nie uwzględniając odczuć związanych z „ciałem własnym” oraz jego „gestykulacji emocjonalnej”. Najmniej abstrakcyjna jest perspektywa neurobiologiczna, oparta na badaniach empirycznych, która zostanie zaprezentowana na podstawie ostatniej książki Antonio Damasio „Dziwny porządek rzeczy. Życie, uczucia i tworzenie kultury”.