wrzesień, 2019
abstrakt
Aby pokazać, że w pytaniu „Kim jestem ja, tak niestały, byś mimo to, ty liczył na mnie?” zbiegają się najważniejsze wątki filozofii egzystencjalnej Paula Ricoeura, wypracowanej przezeń na
abstrakt
Aby pokazać, że w pytaniu „Kim jestem ja, tak niestały, byś mimo to, ty liczył na mnie?” zbiegają się najważniejsze wątki filozofii egzystencjalnej Paula Ricoeura, wypracowanej przezeń na przestrzeni kilkudziesięciu lat, trzeba przede wszystkim zwrócić uwagę na strategiczną rolę, jaką odgrywa ono w pracy pt. „O sobie samym jako innym”.
O ile druga część tego pytania („byś…ty liczył na mnie”) przywołuje wymiar tożsamości osobowej, określony mianem tożsamości ipse (wyznaczanej poprzez dotrzymywanie obietnicy), o tyle jego pierwsza część („tak niestały”) wskazuje na tożsamość osobową poziomu idem (wyznaczanej poprzez „charakter”). Jakkolwiek podstawową cechą charakteru jest stałość, a w pierwszej części pytania Ricoeurowskiego jest mowa o niestałości, to jednak nie ma tu sprzeczności, albowiem charakter jako taki stanowi czynnik warunkujący w bardzo istotnym stopniu niestałość postępowania bytu egzystującego.
Centralne miejsce powyższego pytania w ramach filozofii egzystencjalnej Riocoeura zarysuje się pełniej dopiero wtedy, gdy unaoczniona zostanie zbieżność tematyczna zachodząca między „O sobie samym jako innym” a „Le volontaire et l’involontaire”, czyli między pracami reprezentatywnymi dla późnego oraz wczesnego okresu jego twórczości. Oto eksponowanemu w pierwszej z tych prac przeciwstawieniu „sfera konstytuująca tożsamość osobową ipse – sfera konstytuująca tożsamość osobową idem” odpowiada przeciwstawienie „dobrowolne – mimowolne”, kluczowe w pracy „Le volontaire et l’involontaire”.
Pierwszoplanowe miejsce, jakie przypada w obrębie filozofii Ricoeurowskiej powyższemu pytaniu, może się jednak okazać jeszcze wyraźniejsze. Stanie się tak wówczas, gdy uwaga zostanie nakierowana na przestrzeń usytuowaną pomiędzy „Kim jestem?” a „tak niestały”. W przestrzeni tej odnaleźć bowiem można wszystkie trzy, wskazywane przez samego Ricoeura komponenty jego filozofii: fenomenologię, hermeneutykę oraz „filozofię refleksyjną”. Ten mianowicie, kto wychodząc od pytania „Kim jestem?” rozpoznaje siebie samego jako „niestałego”, doświadcza zarówno momentu fenomenologicznego (jawienie się sobie samemu), jak i hermeneutycznego (odnoszenie się do siebie samego) oraz „refleksyjnego” (przyswajanie sobie własnego wysiłku bycia).
dzień i godzina
(Czwartek) 11:45 - 12:15
sala
CTW-204 (Centrum Transferu Wiedzy)
organizator
Sekcja Historii Filozofii Nowożytnej i WspółczesnejKierownik Sekcji: prof. dr hab. Adam Grzeliński (UMK)
Sekretarz Sekcji: dr Anna Markwart (UMK)
obradom przewodniczy
prof. dr hab. Włodzimierz Lorenc
Uniwersytet Warszawski