Jan Andrzej Kłoczowski, emerytowany profesor Uniwersytetu Jana Pawła II w Krakowie, jest jednym z najwybitniejszych filozofów religii w Polsce. Jednym z głównych tematów, podejmowanych przez krakowskiego filozofa, jest zagadnienie poznania religijnego. Impulsem do podjęcia tych badań była polemika z Ludwikiem Feuerbachem oraz hermeneutyką mistrzów podejrzeń. Hermeneutyka podejrzeń to nie tylko krytyka teizmu i ateizm, ale także negacja człowieka religijnego. 

Zdaniem Kłoczowskiego, aby adekwatnie opisać religię, należy traktować ją jako wydarzenie, a nie wyłącznie jako system przekonań. Wydarzeniowy charakter religii oznacza jakiś rodzaj doświadczenia i praktyki religijnej. Doświadczenie religijne nie jest wyłącznie przeżyciem subiektywnym – twierdzi Kłoczowski idąc za Maksem Schelerem – ale jest aktem, który posiada swoje intencjonalne odniesienie i swój specyficzny charakter. 

W poznaniu naukowym nacisk kładzie się na bezstronność i powtarzalność doświadczenia. W religii natomiast poznanie możliwe jest dzięki uczestnictwu w szeroko rozumianej sferze sacrum. Stanowi to o specyfice i wyjątkowości poznania religijnego. Uczestnictwo zyskuje się dzięki inicjacji. Inicjacja może przybierać różne formy, może być jednorazowa, jak chrzest lub inne sakramenty czy ryty, mieć charakter ezoteryczny lub egzoteryczny. Może także być całym procesem inicjacji w doświadczenie mistyczne. W tradycji chrześcijańskiej, która jest najbliższa Kłoczowskiemu, zjednoczenie mistyczne posiada charakter wolitywny. Jest zjednoczeniem przez miłość, która dopiero umożliwia poznanie Boga i prowadzi do mądrości dzięki – mówiąc słowami Akwinaty – konsubstancjalności. 

W moim wystąpieniu pragnę argumentować na rzecz poznania religijnego oraz przedstawić rolę rytuałów w jego kształtowaniu. Chciałbym przedstawić inicjację jako rytuał prowadzący do uczestnictwa w tradycji i wspólnocie religijnej, który umożliwia poznanie Boga. Przykładami, którymi chciałbym się posłużyć, będzie rytuał chrztu oraz inicjacja mistyczna.