wrzesień, 2019
abstrakt
Recepcja krótkich traktatów z pogranicza psychologii i fizjologii funkcjonujących od czasów średniowiecza pod zbiorczym tytułem „Parva naturalia” w świecie łacińskojęzycznym przebiegała w dwóch etapach. Pierwszy z nich, zapoczątkowany
abstrakt
Recepcja krótkich traktatów z pogranicza psychologii i fizjologii funkcjonujących od czasów średniowiecza pod zbiorczym tytułem „Parva naturalia” w świecie łacińskojęzycznym przebiegała w dwóch etapach. Pierwszy z nich, zapoczątkowany jeszcze w XII w., objął jedynie cztery traktaty: „De memoria et reminiscentia”, „De sensu et sensato”, „De somno” i „De longitudine et brevitate vitae”. Uczeni średniowieczni mieli wówczas świadomość, że nie są to wszystkie pisma składające się na ten zbiór, niemniej jednak zakładali pewien wewnętrzny porządek tych dzieł, który determinował kolejność ich wykładu podczas kursów uniwersyteckich. Mając do dyspozycji jedynie cztery dzieła, zagadnienie właściwej kolejności ich wykładu i ich powiązań z Arystotelesową „De anima” stanowiło centralny punkt rozważań metodologicznych komentarzy aż do lat 70. XIII w.
Punkt ciężkości przesunął się dopiero w drugim etapie recepcji „Parva naturalia”, kiedy William z Moerbeke poprawił tłumaczenia czterech wcześniej dostępnych traktatów, do których dołączył tłumaczenia pozostałych pism wchodzących w skład „Parva…” (przede wszystkim „De respiratione et inspiratione”, „De morte et vita” oraz „De iuventute et senectute”). Do tej samej kolekcji trafiły ponadto dzieła innych autorów, takich jak Costa ben Luca czy Albert Wielki, ponieważ uznano, że pasowały one tematycznie do pozostałych traktatów. Na tym etapie recepcji, wskutek dynamicznego rozrastania się zbioru „Parva…”, . nastąpił zwrot ku porządkowaniu zagadnień zawartych w dziełach bardziej niż ustalanie kolejności wykładu samych dzieł, gdyż największym wyzwaniem dla komentatorów stało się uporządkowanie dostępnej wiedzy na temat psychologii i fizjologii w taki sposób, by synteza ta objęła całość dostępnych materiałów. W swym wystąpieniu zajmę się prezentacją tej zmiany paradygmatu badań średniowiecznych uczonych na przykładzie oksfordzkich komentarzy do „Parva naturalia” w XIII w.
dzień i godzina
(Czwartek) 17:30 - 18:00
sala
C-201A (Collegium Jana Pawła II)
organizator
Sekcja Historii Filozofii Starożytnej i ŚredniowiecznejPrzewodniczący Sekcji: prof. dr hab. Mikołaj Olszewski (PAN)
Sekretarz Sekcji: dr hab. Dorota Zygmuntowicz, prof. PAN
obradom przewodniczy

dr hab. Marek Gensler
Uniwersytet Łódzki