Ukazanie (w zwięzły sposób) procesu ewoluowania w okresie przedkrytycznym poglądów Kanta na moralność, jak też ukazanie jego poszukiwań odpowiedzi na pytanie o podstawy „powinności”, pozwoli (1) lepiej wyeksponować najistotniejsze wyznaczniki kantowskiego pojmowania moralności w okresie krytycznym; (2) ukazać specyfikę tego pojmowania powinności oraz rozumienia przez Kanta jej podstaw. Wprawdzie formułą mówiącą, iż powinność jest „koniecznością czynu” (AA 4:34) operuje Kant już w okresie przedkrytycznym (w Preisschrift [1763], rozróżniając przy tej okazji dwa rodzaje konieczności: necessitatem problematicam i necessitatem legalem), ale w początkach tej przedkrytycznej fazy jest Kant jeszcze w trakcie poszukiwania czegoś, co by było dobrem samym w sobie i co byłoby czymś bezwarunkowo obligującym a także nie przynależącym do sfery tego, co warunkowane. Już jednak w dysertacji De mundi [1770] – w której oddziela od siebie kwestię genezy (np. powinności) od kwestii prawomocności – dystansuje się od wcześniejszych własnych wyobrażeń na temat moralności i uznaje, iż chcąc pojąć istotę moralności (a tym samym również „powinności”), trzeba abstrahować całkowicie od wszelkich treści pragnienia czy też subiektywnego chcenia (Willkür) – a tym samym również od owego „dobra”, rozumianego, na arystotelesowską modłę, jako „cel dążenia” – zaś swą uwagę skupić na „pierwszych zasadach dokonywania osądu” (principia diiudicandi prima, AA 2:396), a dokładnie biorąc na „formie”. Tym, czego Kant będzie poszukiwał, będzie ta – nadająca też owemu chceniu formę – właściwość owego chcenia, która sprawia zarazem, iż owo „chcenie” nabiera charakteru tego, co konieczne i powszechnie ważne.

Zrozumienie kantowskiego myślenia na temat powinności winno także uzmysłowić całkowitą nieprzystawalność tezy o „pierwszeństwie dobra przed prawem” do myślenia, które leży u podstaw nowoczesnych demokratycznych porządków konstytucyjnych. 

Objaśnienie: AA – Akademie Ausgabe (Dzieła Zebrane Immanuela Kanta wydawane przez Pruską Akademię Nauk).