Polski Zjazd Filozoficzny

wrzesień, 2019

2019śr11wrz11:0011:30Pojęcie "powinności" w filozofii moralnej Immanuela Kantadr hab. Maciej Kaniowski, prof. UŁ (Uniwersytet Łódzki)11:00 - 11:30 GG-246 (Gmach Główny KUL) organizator: Sekcja Etyki Ogólnej

abstrakt

Ukazanie (w zwięzły sposób) procesu ewoluowania w okresie przedkrytycznym poglądów Kanta na moralność, jak też ukazanie jego poszukiwań odpowiedzi na pytanie o podstawy „powinności”, pozwoli (1) lepiej wyeksponować najistotniejsze wyznaczniki kantowskiego pojmowania moralności w okresie krytycznym; (2) ukazać specyfikę tego pojmowania powinności oraz rozumienia przez Kanta jej podstaw. Wprawdzie formułą mówiącą, iż powinność jest „koniecznością czynu” (AA 4:34) operuje Kant już w okresie przedkrytycznym (w Preisschrift [1763], rozróżniając przy tej okazji dwa rodzaje konieczności: necessitatem problematicam i necessitatem legalem), ale w początkach tej przedkrytycznej fazy jest Kant jeszcze w trakcie poszukiwania czegoś, co by było dobrem samym w sobie i co byłoby czymś bezwarunkowo obligującym a także nie przynależącym do sfery tego, co warunkowane. Już jednak w dysertacji De mundi [1770] – w której oddziela od siebie kwestię genezy (np. powinności) od kwestii prawomocności – dystansuje się od wcześniejszych własnych wyobrażeń na temat moralności i uznaje, iż chcąc pojąć istotę moralności (a tym samym również „powinności”), trzeba abstrahować całkowicie od wszelkich treści pragnienia czy też subiektywnego chcenia (Willkür) – a tym samym również od owego „dobra”, rozumianego, na arystotelesowską modłę, jako „cel dążenia” – zaś swą uwagę skupić na „pierwszych zasadach dokonywania osądu” (principia diiudicandi prima, AA 2:396), a dokładnie biorąc na „formie”. Tym, czego Kant będzie poszukiwał, będzie ta – nadająca też owemu chceniu formę – właściwość owego chcenia, która sprawia zarazem, iż owo „chcenie” nabiera charakteru tego, co konieczne i powszechnie ważne.

Zrozumienie kantowskiego myślenia na temat powinności winno także uzmysłowić całkowitą nieprzystawalność tezy o „pierwszeństwie dobra przed prawem” do myślenia, które leży u podstaw nowoczesnych demokratycznych porządków konstytucyjnych. 

Objaśnienie: AA – Akademie Ausgabe (Dzieła Zebrane Immanuela Kanta wydawane przez Pruską Akademię Nauk).

dzień i godzina

(środa) 11:00 - 11:30

sala

GG-246 (Gmach Główny KUL)

organizator

Sekcja Etyki OgólnejPrzewodnicząca Sekcji s. prof. Barbara Chyrowicz (KUL)
Sekretarz Sekcji dr Wojciech Lewandowski (KUL)

obradom przewodniczy

prof. dr hab. Barbara Chyrowicz

Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

X