wrzesień, 2019
abstrakt
Celem referatu jest przedstawienie i uzasadnienie tezy, zgodnie z którą pojęcia etyczne mogą pełnić funkcję performatywną. Przez pojęcia etyczne rozumiem nazwy działań moralnych (takich, które można oceniać jako
abstrakt
Celem referatu jest przedstawienie i uzasadnienie tezy, zgodnie z którą pojęcia etyczne mogą pełnić funkcję performatywną. Przez pojęcia etyczne rozumiem nazwy działań moralnych (takich, które można oceniać jako dobre/złe lub słuszne/niesłuszne w sensie moralnym, np. zabójstwo, kłamstwo, tortury), cnót moralnych (np. odwaga, umiarkowanie), wartości moralnych (np. sprawiedliwość, tolerancja) oraz statusu moralnego (np. osoba). Funkcję performatywną z kolei definiuję jako funkcję sprawczą. Zaprezentowany w referacie problem stanowi element szerszych badań, dotyczących etycznych implikacji performatywnej funkcji języka. Wpisują się one we współczesne analizy z zakresu Performance Studies, których prekursorem był John L. Austin. W ramach stworzonej przez siebie teorii aktów mowy wprowadził on podział na wypowiedzi konstatujące oraz performatywne. Te ostatnie mają charakter sprawczy: wypowiadając je, podmiot wykonuje określoną czynność (np. obiecuje). W ramach planowanego referatu postaram się wyjaśnić, na czym polega performatywna moc w odniesieniu do pojęć etycznych.
Aby uzasadnić przedstawioną tezę, rozważę, czy pojęcia takie jak kłamstwo, dyskryminacja, tortury można zdefiniować opisowo, czy też w samej definicji zawarty jest także komponent normatywno-aksjologiczny oraz czy przypisywanie działaniom/postawom określonych nazw stanowi jednocześnie ich deontologiczną kwalifikację i ocenę moralną. Wyjaśnię także, dlaczego, na gruncie etyki (deontologii) i prawa, podobne w wymiarze zewnętrznych działań i skutków czyny są odmiennie nazywane i kwalifikowane. Pomocne będzie tu rozróżnienie, jakiego dokonał John R. Searle, na fakty surowe i instytucjonalne. Przedmiotem analiz stanie się również kwestia performatywnego redefiniowania pojęć etycznych, która została poruszona przez Judith Butler w kontekście rozważań nad „performatywną władzą żądania praw do terminów”. Wyjaśniając mechanizm zmiany znaczeń ważnych pojęć etycznych, przywołam kategorię iterowalności, do której odwołują się niemal wszyscy współcześni performatycy, korzystając z przemyśleń Jacquesa Derridy. Nawiązując do Taylorowskiej koncepcji znaczenia, wskażę ponadto na związek, jaki zachodzi między znaczeniem pojęć a rzeczywistością społeczną, obejmującą praktyki i relacje społeczne.
dzień i godzina
(środa) 10:30 - 11:00
sala
GG-246 (Gmach Główny KUL)
organizator
Sekcja Etyki OgólnejPrzewodnicząca Sekcji s. prof. Barbara Chyrowicz (KUL)
Sekretarz Sekcji dr Wojciech Lewandowski (KUL)
obradom przewodniczy

prof. dr hab. Barbara Chyrowicz
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II