Kartezjusz należy do tych filozofów, o których można z pełnym przekonaniem powiedzieć, że stanowią swoiste wyzwanie dla kolejnych pokoleń, a dla niektórych również takie zadanie, którego wykonania nie można odłożyć na później. Już za życia jego poglądy były przywoływane przy różnych okazjach na kartach różnych publikacji – mało kiedy jednak w celach apologetycznych, natomiast często w krytycznych. Z czasem zaczęło ubywać tych drugich i przybywać tych pierwszych. Nie dotyczy to jednak epoki Oświecenia. Wówczas bowiem rzecz się miało dokładnie odwrotnie, a swoiste apogeum ta krytyka uzyskała w „Listach o Anglikach” Voltaire’a. U niego krytyka Kartezjusza oznaczała „jedynie” podważenie zasadności podstawowych założeń jego filozofii, lecz u innych oświeceniowych filozofów uznanie jego filozofii za taką, której już w żaden sposób nie da się skorygować i nie warto z nią polemizować, bowiem jest to „metafizyka” (czytaj: coś całkowicie pozbawione sensu). Zanim jednak doszło do wykluczenia jej z grona poważnych filozofii, podejmowano próby takiego jej poprawienia, aby przynajmniej coś z nich można było włączyć do myślenia oświeconych osób. W tych rozważaniach przywołam zaledwie trzy przykłady takich prób, tj. J. Locke’a, G.W. Leibniza i G. Vica. Było ich oczywiście więcej i niejedna z pominiętych tutaj prób również warta jest uważniejszych analiz.