wrzesień, 2019
abstrakt
Zasada przyczynowości stanowi przedmiot filozoficznej refleksji od początków europejskiej tradycji filozoficznej. W tradycji tej ustaliły się trzy główne interpretacje zasady przyczynowości: 1) ontologiczna, 2) epistemologiczna i 3) metodologiczna. Tylko pierwsza
abstrakt
Zasada przyczynowości stanowi przedmiot filozoficznej refleksji od początków europejskiej tradycji filozoficznej. W tradycji tej ustaliły się trzy główne interpretacje zasady przyczynowości: 1) ontologiczna, 2) epistemologiczna i 3) metodologiczna. Tylko pierwsza (ontologiczna) interpretacja zasady przyczynowości próbuje uchwycić aspekt genetyczny więzi przyczynowej (przyczyna jednoznacznie i/lub koniecznie generuje skutek). Problemem jest jednak pojęciowe ujęcie związku przyczynowego. Jedną z konceptualizacji związku przyczynowego jest transferencyjna teoria przyczynowości, która w najbardziej znanej wersji (m.in. M. Kistler, D. Fair, P. Dow) głosi, że przyczynowość może być zredukowana do przepływu (transferu) pomiędzy przyczyną i skutkiem pewnej wielkości fizycznej (np. energii lub pędu).
W swoim referacie chciałbym przedyskutować tę filozoficzną koncepcję związku przyczynowego na przykładach mechanizmu Kozai-Lidowa i układu Algola. Pierwszy przykład jest jak sądzę wzorcową reprezentacją transferencyjnej koncepcji związku przyczynowego we współczesnej astronomii planetarnej. Mechanizm Kozai-Lidowa jest bowiem ważnym (przyczynowym) czynnikiem kształtującym orbity planetoid i planet karłowatych (w tym obiektów transneptunowych), a także planet ekstrasolarnych oraz nieregularnych księżyców planet w Układzie Słonecznym. Drugi przykład niesie jednak pewne trudności dla interpretacji przy pomocy transferencyjnej koncepcji związku przyczynowego obserwacji niektórych obiektów postulowanych we współczesnej astronomii gwiazdowej. Problemem może być bowiem uchwycenie relacji przyczynowej z obiektem gwiazdowym, który nie daje się bezpośrednio obrazować ani w obserwacjach astrometrycznych, ani spektrofotometrycznych. Takimi obiektami są dwie gwiazdy (Beta Persei Aa2 i Beta Persei Ab), które tworzą układ Algola, ale same nie są dostępne w bezpośrednich obserwacjach.
dzień i godzina
(środa) 10:30 - 11:00
sala
C-324 (Collegium Jana Pawła II)
organizator
Sekcja Filozofii Przyrody i Filozofii Przyrodoznawstwaprzewodniczący Sekcji ks. prof. Janusz Mączka (UPJPII)
sekretarz Sekcji o. dr Jacek Poznański SJ (AIK)