Współcześnie widoczna jest radykalizacja religijnych postaw wierzących i niewierzących. Jednocześnie coraz częściej można usłyszeć postulat dialogu i szukania elementów łączących teizm i ateizm.

W referacie przedstawię rozumienie dialogu i porozumienia między teizmem i ateizmem, jako ich integrację w jednej, spójnej koncepcji, oraz przybliżę podstawowe tezy takiej koncepcji (określam ją mianem „teizmu umiarkowanego”).

W wymiarze metodologicznym, integrację dwóch teorii można rozumieć jako procedurę zmierzającą do konceptualizacji trzeciej, odpowiednio ogólniejszej teorii, do której dwie pierwsze pozostają w relacji redukcji (w innej terminologii: relacji korespondencyjnego uogólniania). Konceptualizacja takiej ogólniejszej teorii zwykle polega na wskazaniu jakiegoś milcząco przyjmowanego założenia, ograniczającego dwa wyjściowe ujęcia, a następnie zniesieniu go, co pozwala na szerszą, ogólniejszą, trafniejszą itp. konceptualizację opisywanego przedmiotu.

Teizm umiarkowany jest koncepcją, która znosi wspólne założenie teizmu i ateizmu, dotyczące zmienności ontologicznej Boga. Otóż zarówno teizm, jak i ateizm zakładają, że Bóg nie ma początku i nie ma końca swego istnienia – teizm głosi jego nieprzerwane istnienie, natomiast ateizm: jego nieprzerwane nieistnienie. Pomimo przepaści dzielącej wizje Boga, głoszone przez wierzących i niewierzących, w zasadniczej kwestii jego zmienności ontologicznej są oni ze sobą zgodni. Przedstawiany teizm umiarkowany odrzuca to założenie, dzięki czemu możliwa jest konceptualizacja pojęcia Boga o dynamicznej naturze ontologicznej. Dotychczasowa alternatywa: Bóg był, jest i będzie (teizm), Boga nie było, nie ma i nie będzie (ateizm), zostaje zastąpiona wizją: Boga nie ma (jak chce ateizm), ale był (jak chce teizm). Na rzecz teizmu umiarkowanego, czyli koncepcji Boga, który był, przedstawiona zostanie argumentacja w postaci autorskiego dowodu z miłosierdzia na obecne nieistnienie Boga.