Jednym z podstawowych zagadnień filozofii konfucjańskiej jest kwestia zła w naturze ludzkiej. Jeśli przyjąć za Mencjuszem, że natura ludzka jest dobra (jak czyni większość konfucjanistów z epok późniejszych), w naturalny sposób pojawia się pytanie: Skąd zatem zło w człowieku?

Odpowiedź na to pytanie implikuje – oprócz wniosku o definicję „Czym jest zło” – kilka dodatkowych pytań: Czym jest natura: natura rzeczy, a w szczególności natura ludzka? Czy natura wszystkich ludzi jest taka sama, czy różna u różnych ludzi? Czy natura człowieka podlega losowi (predestynacji), czy też nie (podlega wolnej woli)? Czy natura jest niezmienna, czy może ona się zmieniać? Czy zmieniająca się natura pozostaje nadal naturą (istotą) danego bytu?

W niniejszym odczycie spróbujemy przedstawić, jak odpowiada na te pytania Zhu Xi (1130-1200) w jednym z podstawowych swych dzieł, antologii myśli neokonfucjańskiej pt. „Jin-si-lu”, tj. „Zbiór [cytatów] do rozważań nad samym sobą”.

Natura zdaniem Zhu Xiego to nie tylko to, co rzeczy i ludzie otrzymują w momencie zaistnienia (dobro samo w sobie), ale także i przede wszystkim to, co mają uzyskać w momencie pełnej dojrzałości (dobro jako cel). Natura jest jedna u wszystkich ludzi, na co wskazują podawane od starożytności przykłady. Wzrastanie ku pełni bytu-dobra dokonuje się m.in. poprzez naprzemienne działanie sił aktywności (yang) i spoczynku (yin). U człowieka proces ten odbywa się pod kontrolą serca-umysłu. Jedynie „najgłupsi z wszystkich” nie chcą zrozumieć procesu wzrastania ku dobru i zastępują go interakcją z innymi bytami. Tylko niektórzy spośród prowadzących złe życie są faktycznie otępiali; pozostali – często silni, zdolni i inteligentni – odmawiają samodoskonalenia (nie chcą się zmienić) albo „zadając gwałt własnej naturze”, tj. nie wierząc w możliwość wzrastania ku dobru, albo „odrzucając własną naturę”, tj. wiedząc, że to jest możliwe, nie wierzą, że sami są do tego zdolni. Zło to brak harmonii yang i yin.