wrzesień, 2019
abstrakt
W referacie, korzystając z formalizmu Ontologii sytuacji Bogusława Wolniewicza, odróżniam normy prawne bezwarunkowe od norm prawnych warunkowych. Normy prawne bezwarunkowe nakazują, zakazują lub dozwalają zdarzenie relewantne prawnie określone co do
abstrakt
W referacie, korzystając z formalizmu Ontologii sytuacji Bogusława Wolniewicza, odróżniam normy prawne bezwarunkowe od norm prawnych warunkowych. Normy prawne bezwarunkowe nakazują, zakazują lub dozwalają zdarzenie relewantne prawnie określone co do tożsamości, a normy prawne warunkowe – nakazują, zakazują lub dozwalają zdarzenie relewantne prawnie określone co do rodzaju.
Opierając się na tym odróżnieniu, przedstawiam rekonstrukcję formalną kontynentalnego schematu stosowania prawa, obejmującą: (i) redakcję normy prawnej, (ii) konkretyzację sensu stricto normy prawnej, (iii) dookreślenie normy prawnej, (iv) zastosowanie sylogizmu prawniczego.
Rekonstrukcja ta wskazuje, że sąd kontynentalny, chcąc nie chcąc, tworzy prawo w każdym wypadku konkretyzacji predykatu abstrakcyjnego wychodzącej poza zakres definicji zaoferowanych przez prawodawcę.
Co więcej, okazuje się, że sam sposób tworzenia tekstów prawnych przesądza o tej prawotwórczej roli sądów.
Tak więc, teza, że w systemie prawa kontynentalnego sądy nie tworzą prawa, lecz jedynie je stosują może być traktowana co najwyżej jako postulat – prawny odpowiednik średniowiecznej „brzytwy ontologicznej” Ockhama: (i) adresowany do prawodawcy – aby tworzył teksty prawne porządnie, a więc pozostawiał „luz decyzyjny” tylko tam, gdzie jest to potrzebne, (ii) adresowany do organów stosujących prawo – aby tworzyły prawo tylko w niezbędnym zakresie.
Uzyskane wyniki mogą okazać się użyteczne dla automatycznej analizy wypowiedzi prawniczych.
Literatura:
Bogusław Wolniewicz, Ontologia sytuacji, Warszawa 1985
Andrzej Malec, Wprowadzenie do semantyki prawa, Białystok 2018
Andrzej Malec, Legal Reasoning and Logic w: “Language, Mind and Mathematics”, Białystok 2001
dzień i godzina
(Czwartek) 11:00 - 11:30
sala
C-608 (Collegium Jana Pawła II)
organizator
Sekcja Filozofii Społeczeństwa, Prawa i PolitykiPrzewodnicząca Sekcji: prof. dr hab. Justyna Miklaszewska (UJ)
Sekretarz Sekcji: dr Jakub Szczepański (UJ)