wrzesień, 2019
abstrakt
Friedrich Daniel Ernst Schleiermacher nazywany jest ojcem współczesnej hermeneutyki oraz teologii liberalnej. Są to określenia jak najbardziej trafne. Gdzież byłaby współczesna hermeneutyka bez tez niemieckiego teologa na temat
abstrakt
Friedrich Daniel Ernst Schleiermacher nazywany jest ojcem współczesnej hermeneutyki oraz teologii liberalnej. Są to określenia jak najbardziej trafne. Gdzież byłaby współczesna hermeneutyka bez tez niemieckiego teologa na temat interpretacji i przekładu tekstu? Swoimi odważnymi tezami na temat objawienia, subiektywizmu wiary, dystansu wobec ortodoksji eklezjalnej czy konieczności reinterpretacji Pisma Schleiermacher utorował drogę takim późniejszym myślicielom jak Albrecht Ritschl czy Adolf von Harnack, reprezentującym nurty liberalne.
Rozumienie istoty religii w kategoriach odczucia prowadzi Schleiermachera do przekonań uniwersalistycznych, jeśli chodzi o soteriologię, naukę o zbawieniu. Z tradycji reformowanej przejmuje on koncepcję predestynacji, ale odrzuca predestynację podwójną – do zbawienia i potępienia, i rozumie ją w sposób absolutny. Wszyscy ludzie są wybrani do zbawienia „w Chrystusie” jako pośredniku, a boski plan z definicji musi się powieść. W ten sposób Schleiermacher kontynuuje tradycję kalwińską, ale rozumie ją w kategoriach uniwersalnych, jako wszech-predestynację. Odrzuca kapryśnego Boga Kalwina, który wybiera niektórych ludzi, ale przyjmuje Boga-universum, który podtrzymuje jedność ludzkości i prowadzi do doskonałej, eschatologicznej wspólnoty. Wszelki podział na zbawionych i potępionych jest nie do przyjęcia. W przekonaniu tym ujawnia się głęboki humanizm Schleiermachera, zgodnie z którym teolog podkreśla wspólnotę i jedność ludzkości. Zakłada, że nie da się pogodzić tradycyjnej koncepcji wiecznego piekła z miłością Boga. Boska kara, czy raczej karcenie, może mieć charakter prewencji lub ekspiacji czy rehabilitacji. Może mieć wymiar pedagogiczny, który prowadzi do poprawy człowieka i jego środowiska, ale nie retrybucyjny, u podstaw którego leży zemsta Boga, prawo talionu. Takie ujęcie Boga jest dla niemieckiego teologa nie do przyjęcia.
Ujmując w ten sposób soteriologię, Schleiermacher z jednej strony nawiązuje do apokatastatycznych nurtów takich myślicieli wczesnochrześcijańskich jak Orygenes, Grzegorz z Nyssy, Pseudo-Dionizy czy Maksym Wyznawca. Z drugiej strony przygotowuje grunt pod uniwersalistyczne koncepcje późniejszych myślicieli liberalnych czy neo-ortodoksyjnych, jak chociażby Karl Barth czy Dietrich Bonhoeffer.
dzień i godzina
(środa) 17:00 - 17:30
sala
CTW-104 (Centrum Transferu Wiedzy)
organizator
Sekcja Filozofii ReligiiPrzewodniczący Sekcji: prof. dr hab. Dariusz Łukasiewicz (UKW)
Sekretarz Sekcji: dr hab. Ryszard Mordarski, prof. UKW
obradom przewodniczy
dr Andrzej Słowikowski
Instytut Filozofii i Socjologi PAN