Polski Zjazd Filozoficzny

wrzesień, 2019

2019wt10wrz18:1518:45Jan Filopon i problemy z Arystotelesowską definicją duszy (In De anima, 203,4 -230,25)dr hab. Monika Komsta (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)18:15 - 18:45 CTW-220 (Centrum Transferu Wiedzy) organizator: Sekcja Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej

abstrakt

Na początku swojego komentarza do rozdziału 1 ks. II „O duszy” Arystotelesa Jan Filopon podejmuje dyskusję nad adekwatnością definicji, którą w rozdz. 1 ks. II „De anima” Arystoteles podaje jako wspólną definicję każdej duszy: „pierwszy akt ciała naturalnego organicznego”.

Kolejni komentatorzy podejmujący to zagadnienie (Aleksander z Afrodyzji, Temistiusz) zauważyli bowiem różne trudności, które wywołuje przyjęcie takiej definicji. Stwierdzili, że definicja, w której ujmuje się duszę jako akt ciała (akt rozumiany w pierwszym rzędzie jako dyspozycja) może wykluczać zarówno intelekt (co zauważył już Arystoteles) jak i duszę wegetatywną, która jest działaniem a nie tylko dyspozycją. W jakim sensie zatem wspomniana definicja może odnosić się do każdej duszy?

Jan Filopon mając już za sobą długą tradycję dyskusji nad tym zagadnieniem musi zatem odpowiedzieć na pytania postawione przez poprzedników, czy definicja Arystotelesowska obejmuje wszystkie rodzaje dusz (zarówno wegetatywną jak i rozumną) oraz w jaki sposób jest to możliwe? Problem wyłączenia z definicji duszy najniższej rozwiązuje uznając, że sformułowanie będące przedmiotem analiz nie jest definicją w sensie ścisłym, ale opisem i to opisem homonimicznym, podobnie jak i same dusze są homonimami. Wprowadza zatem pojęcie homonimii w tym kontekście dotąd nie używane przez poprzedników. Co jednak ma na myśli odwołując się do homonimii i na ile to narzędzie pojęciowe jest w stanie przyczynić się do rozwiązania trudności? Kolejne nasuwające się pytanie to, czy takie rozwiązanie mieści się w tradycji perypatetyckiej, ponieważ drugą trudność dotycząc wyłączenia z definicji duszy intelektu, Jan Filopon rozwiązuje odwołując do neoplatońskiego sposobu rozumienia aktu – entelechii oraz koncepcji energii.

 

dzień i godzina

(Wtorek) 18:15 - 18:45

sala

CTW-220 (Centrum Transferu Wiedzy)

organizator

Sekcja Historii Filozofii Starożytnej i ŚredniowiecznejPrzewodniczący Sekcji: prof. dr hab. Mikołaj Olszewski (PAN)
Sekretarz Sekcji: dr hab. Dorota Zygmuntowicz, prof. PAN

obradom przewodniczy

dr hab. Jacek Zieliński

Uniwersystet Wrocławski

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

X