Stanowisko Kanta wobec problemu Boga radykalizuje się pod wpływem rozwijającego się projektu filozofii transcendentalnej. Słabnąca pozycja fizyko-teologii i wzrost znaczenia teologii moralnej jest jednym z możliwych sposobów opisu zmiany perspektywy jaka dokonuje się pomiędzy pismami okresu przedkrytycznego i krytycznego. Rozdzielenie obszaru poznania i działania wyklucza możliwość formułowania teodycei w klasycznej postaci. Bóg jako tylko pomyślana idea i jej znaczenie jest silnie ugruntowane w filozofii praktycznej, w której wystarczającym warunkiem moralnego postępowania jest przedstawienie prawa. Bóg w takim modelu jest wprawdzie tylko ideą, ale ideą w pełni funkcjonalną. Widać to w “Opus postumum”, gdzie Kant analogicznie do praktycznej idei Boga dedukuje istnienie eteru transcendentalnego. Eter nie jest dla Kanta tylko hipotezą, nie jest tylko „tymczasowym”, ani „przygodnym” założeniem doraźnie przyjmowanym na potrzeby wyjaśnienia pewnego szczególnego doświadczenia, ale jest warunkiem podstawowym i nieusuwalnym, conditio sine qua non doświadczenia w ogóle. Niehipotetyczna materia ciepła (eter) jest transcendentalnym warunkiem wszelkiego doświadczenia, choć nie przestaje przez to być „rzeczą intelligibilną”, „ideą”. Status tej idei jest całkowicie „pozateoretyczny”. Kant pisze o eterze w podobny sposób, w jaki pisze o idei Boga, która wprawdzie daje się tylko pomyśleć, ale jednocześnie zachowuje mocny status „pozateoretyczny”.

Kantowska idea Boga ma charakter mocno zobiektywizowany. Nie jest „wytworem” rozumu, ale raczej czymś przez rozum „dostrzeżonym”. To idea ściśle teistyczna (E. Adickes, Kants Opus postumum, s. 783). Charakterystyczne dla “”Opus postumum”” wypowiedzi filozofa, w których Bóg zostaje utożsamiony z moralnym prawem dają oczywiście podstawy do przypuszczenia, że ubóstwienie praktycznego rozumu wolno rozumieć jako skrajny etap długiego procesu antropologizacji Boga (obserwujemy go począwszy od pism przedkrytycznych). Wypowiedzi te pozwalają jednak także rozważać porządek rozumu praktycznego jako nowe źródło tego, co dane na gruncie filozofii Kanta.