Zapraszamy do udziału w panelu dyskusyjnym pt. Etyka życia publicznego. Panel odbędzie się na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II podczas XI Polskiego Zjazdu Filozoficznego w dniu 10 września 2019 r. o godz. 15.00 (sala CTW-113).
Planowane są następujące odczyty uczestników panelu:
- prof. Justyna Miklaszewska (UJ)
- prof. Andrzej Szahaj (UMK)
- prof. Aniela Dylus (UKSW)
- ks. dr hab. Alfred Wierzbicki (KUL)
Moderator panelu
- prof. Andrzej Szostek MIC (KUL, em.)
10 września 2019, godz. 15.00, sala CTW-113
Etyka życia publicznego
Spośród mnogich tematów etyki życia publicznego proponuję do dyskusji dwa, zawsze ważne, a dziś – także w Polsce – szczególnie aktualne:
- Modele demokracji. Respekt dla tradycji a wyzwania współczesności: konserwatyzm czy liberalizm?
- Filozofia narodu. Czy i czym różni się patriotyzm od nacjonalizmu?
Demokracja to rządy ludu. Ten ustrój wciąż uznany jest dość powszechnie za najlepszy, pomimo licznych swych słabości. Realizowany jest w różnych krajach na różne sposoby. Duże znaczenie dla przyjętego modelu demokracji ma tradycja danego narodu lub państwa, ale także nowe wyzwania, które wymagają współdziałania całego demokratycznego świata. Wyzwania takie, jak np. zagrożenie terroryzmem, rosnąca wciąż różnica pomiędzy bogatymi a żyjącymi w nędzy (zarówno wewnątrz danego kraju, jak i w perspektywie międzynarodowej), zagrożenie terroryzmem, problemy demograficzne (przeludnienie, migracje na tle politycznym lub ekonomicznym), naruszenie przez człowieka równowagi ekologicznej (por. zwłaszcza problem globalnego ocieplenia) – wymagają odpowiedzi w skali międzynarodowej. A dziś, jak się wydaje, coraz o nie trudniej. Czy nie przeżywamy obecnie kolejnego kryzysu demokracji? Czy nadal jej fundamentem pozostaje trójpodział władz: ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej? Trudno też nie dostrzec napięcia pomiędzy „konserwatywną” tendencją do zachowania własnej tożsamości danego narodu lub państwa, a „liberalną” tendencją do promowania wolności każdego człowieka, tak w wymiarze światopoglądowo-ideowym, jak i ekonomicznym (por. spory wokół homoseksualizmu, prawa do aborcji, ideologii „Gender”, relacji pomiędzy Kościołem a państwem).
Drugi temat jest poniekąd kontynuacją pierwszego. Jakie znaczenie dla tożsamości i rozwoju człowieka ma jego zakorzenienie w narodowej tradycji? Czy rewolucja informatyczna, globalizacja (zarówno ekonomiczna, jak i kulturowa), a także intensywne kontakty obywateli danego kraju z innymi krajami nie rozmywają idei patriotyzmu? Czy i jak patriotyzm łączyć z otwartością na innych, bez utraty własnej narodowej tożsamości? Patriotyzm jest oceniany pozytywnie, nacjonalizm nie – ale czy i w czym tkwi istotna różnica pomiędzy obu tymi postawami?
Oto pytania, które pragnę zadać uczestnikom panelu „Etyka życia publicznego”, z góry zakładając, że owocem tej panelowej rozmowy nie będzie ustalenie definitywnych na nie odpowiedzi. Panel będzie udany, jeśli uwrażliwi jego uczestników na wagę poruszanych problemów, a także pobudzi ich do dalszego, może nieco bardziej dojrzałego i odpowiedzialnego, myślenia o nich.
ks. Andrzej Szostek